یادداشت «اختصاصی» حنیف غفاری، تحلیلگر مسائل بین الملل؛
رمزگشایی از نقشه تروئیکای اروپایی در آژانس
سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه به خوبی آگاه هستند که صدور قطعنامه ای جدید علیه ایران، آن هم در شرایطی که مجادله بر سر نحوه بازگشت آمریکا به برجام بالا گرفته است، تا چه اندازه ای می تواند صحنه منازعه میان ایران و غرب بر سر توافق هسته ای را پیچیده تر سازد.
به گزارش راهبرد معاصر؛ اجلاس سه ماهه شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین در هفته جاری آغاز به کار کرده است. آمریکا پیش از شروع کار این اجلاس سندی سه صفحه ای درباره موارد نقض تعهدات برجامی ایران تهیه کرده و در اختیار اعضای این شورا قرار داده بود. متعاقبا، تروییکای اروپایی (آلمان، انگلیس و فرانسه) پیش نویس قطعنامه ضد ایرانی جدیدی را به شورای حکام آژانس بین المللی ارائه کرده اند. جمهوری اسلامی ایران و روسیه، طی روزهای اخیر بارها به تروییکای اروپایی در خصوص ارائه پیش نویس این قطعنامه و تلاش برای تصویب آن هشدار داده اند. با این حال به نظر می رسد قطعنامه جنجالی تروییکای اروپایی علیه ایران در روز جمعه به رای گذاشته خواهد شد. اینکه چه تعداد از ۳۵ عضو شورای حکام آژانس با طرح این قطعنامه موافقت کنند، در حال حاضر قابل پیش بینی نیست.
پیش نویس این قطعنامه در حالی ارائه شده است که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در سفر اخیر خود به ایران، به توافقی دوجانبه با تهران در خصوص استمرار همکاری های متقابل میان کشورمان و آژانس دست یافته بود. این احتمال وجود دارد که جمهوری اسلامی ایران در واکنش به طرح پیش نویس قطعنامه تروئیکای اروپایی، توافق خود را با آژانس بین المللی انرژی اتمی لغو کند. در خصوص آنچه اکنون در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی می گذرد دو نکته اساسی وجود دارد که نمی توان به سادگی از کنار آنها گذشت:
نخست اینکه بازی واشنگتن، تروییکای اروپایی و آژانس بین المللی انرژی اتمی در قبال ایران و برجام، کاملا با یکدیگر هماهنگ می باشد. به عبارت بهتر، باید پذیریم که آژانس یکی از قطعات پازل دولت بایدن در راستای اعمال استراتژی فشار هوشمندانه علیه کشورمان محسوب می شود. باید در این معادله "آژانس" را نه به عنوان یک "بازیگر مستقل"، بلکه به عنوان یکی از اجزای اصلی بازی ضد ایرانی کاخ سفید و تروییکای اروپایی بپذیریم. بدون شک میان این قطعه پازل و دیگر قطعات آن ارتباطی مستقیم وجود دارد. نمی توان رفتار آژانس را در چارچوبی غیر از بازی تروییکای اروپایی در برجام مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. در جریان تصویب قطعنامه ضد ایرانی علیه ایران در سال 2020 میلادی ( سال گذشته) نیز هم پوشانی استراتژیک –تاکتیکی دولت ترامپ، تروییکای اروپایی و آژانس بین المللی انرژی اتمی علیه ایران کاملا مشهود بود.
نکته دوم، به بازی خاص تروییکای اروپایی در قبال کشورمان باز می گردد. صورتبندی بازی اروپاییان در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی، چندان پیچیده به نظر نمی رسد! سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه به خوبی آگاه هستند که صدور قطعنامه ای جدید علیه ایران، آن هم در شرایطی که مجادله بر سر نحوه بازگشت آمریکا به برجام بالا گرفته است، تا چه اندازه ای می تواند صحنه منازعه میان ایران و غرب بر سر توافق هسته ای را پیچیده تر سازد.این "پیچیدگی" همان مولفه ای است که اروپاییان به دنبال آن هستند! آنها معتقدند که "پیچیده سازی صحنه بازی" منجر به ایجاد فضای مجهول و مبهمی خواهد شد که در قالب آن، می توانند ایده هایی مانند "بازگشت مشروط به برجام"، بازگشت پوچ به برجام" و " انعقاد توافق موقت به جای بازگشت به برجام"را پیاده سازند. از این رو رفتار اخیر اروپاییان در آژانس، در ارتباط با متغیری مهم تری به نام "برجام" قابل تفسیر است.
در نهایت اینکه رمز موفقیت جمهوری اسلامی ایران در برهه کنونی، یکی "علنی سازی بازی پشت پرده آمریکا- اروپا- آژانس" و دیگری، اتخاذ گاردی بسته و محکم در برابر این بازی وقیحانه و تاکتیکی است. در صورتی که تحت تاثیر اقدام تروییکای اروپایی در آژانس، کشورمان گارد خود را باز کرده یا اسیر پیچیده سازی صحنه بازی توسط طرف مقابل شود، در این صورت اقدامات سلبی و بازدارنده آتی جبهه غرب و آژانس علیه ما آغاز خواهد شد. بنابراین، فارغ از "کنش اروپاییان در آژانس"، "واکنش قاطعانه جمهوری اسلامی ایران"، مهم ترین مولفه ای است که هم در سطح "هشدار" و هم در سطح "عمل"، می تواند ممانع از شکل گیری اجزای بازی ضد ایرانی مشترک دولت بایدن و دولت های اروپایی شود. در این معادله، قطعا "اعتماد به آژانس" نیز جایی نداشته و نخواهد داشت. "آژانس بین المللی انرژی اتمی" سالهاست ماهیت و کارویژه خود را به عنوان یک سازمان بین المللی از دست داده و به ابزار بازی غرب علیه کشورهای مستقل تبدیل شده است.